هیات منصفه و نارسایی های آن در نظام حقوقی ایران

هیات منصفه و نارسایی های آن در نظام حقوقی ایران

نویسندگان

دکتر محمد قربان زاده و حمید شاکری

چکیده

نهاد هیأت منصفه از منظر حقوق اساسی از دو وجه قابل توجیه است. از یک سو امکان مشارکت مردم در فرآیند دادرسی فراهم می آورد و از سوی دیگر، از آنجا که قوه قضائیه ممکن است تحت تأثیر قوه مجریه و ابزارهاي آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم قرار گیرد، استقلال و بی طرفی نهاد رسیدگی کننده را تضمین می نماید. در قوانین اساسی برخی از کشورها از جمله ایران، نهاد هیأت منصفه به مثابه یکی از مراحل دادرسی هاي کیفري، مورد شناسایی قرار گرفته است. تأسيس و پيدايش نهاد هيأت منصفه در شكل امروزي منبعث از حقوق انگلستان است. در ايران اولين بار در اصل 79 متمم قانون اساسي مشروطه حضور هيأت منصفه درباره جرائم سياسي و مطبوعاتي با فلسفه حمايت از آزادي‌هاي سياسي و مطبوعاتي پذيرفته شد. پس از انقلاب اسلامي در اصل 168 قانون اساسي اين موضوع مورد پذيرش خبرگان قانون اساسي قرار گرفت كه در راستاي اجراي اصل مزبور قوانين متعددي راجع به هيأت منصفه به تصويب رسيده است.